శబ్దపరిణామంలో ఊనిక పాత్ర-2

ప్రాచీనాంధ్రులు పదంలో ఏ అక్షరం మీద ఊనిక పెట్టేవారు ?

ర్తమానాంధ్రంలో పూర్వోక్త పద్ధతిన పదాది ఊనికే ప్రచురం. కానీ ప్రాచీనాంధ్రంలో మాత్రం ఏతద్విపర్యాసంగా పదమధ్య ఊనిక విస్తారమనడానికి ఆధారాలు లేకపోలేదు. నిజానికి ఇప్పుడు కూడా, అన్నిపదాల్లోనూ కాదు గానీ, వకారాది పదాల్లో మట్టుకూ ఆ ఆది వకారాన్ని పరిహరించిన పలుకుబడి బహుతఱచుగా చెవిన పడుతుంది. అయితే ఇది పదమధ్య ఊనిక ప్రభావమేనని ఖచ్చితంగా చెప్పలేని పరిస్థితి. ఉదాహరణకి-

అపవాదం :- వాగుడు, వింత, వెచ్చాలు మొ||    

పదమధ్య ఊనికను పురస్కరించుకొని ప్రాచీనకాలంలో పదమధ్య ధ్వనులు మిగిలి పదాది ధ్వనులు వైకల్పికంగా లోపించేవి. ఇది హెచ్చుగా చకార, పకారాల విషయంలో జఱిగేది. ఉదాహరణకి- 

(ఇక్కడ పదాల ముందుంచిన నక్షత్ర చిహ్నాలు - అవి లిఖిత సాహిత్యంలో నమోదు కాకుండానే అంతరించాయనడానికీ, వాటిని ఊహాజనితంగా పునర్ నిర్మించడం జఱిగిందనడానికీ సూచన)

“ఇలా పదాది హల్లులు లోపించడం నేరుగా జఱిగిపోయిందా ? లేక అవి లోపించడానికి ముందు వాటికి గసడదవాదేశం (lentition) లాంటి ఇంకో పరిణామదశ ఏదైనా ఉండి ఉంటుందా ?” అనేది పరిశోధనీయం. పై ఉదాహరణల్లో ఆ గసడదవాదేశం కూడా తదనంతర కాలంలో లయించి వాటి గుణితాచ్చు మాత్రం శేషించి ఉండవచ్చు, ఎదవ, ఎళ్ళు లాంటి పదాల్లో మాదిరి ! ఎందుకంటే కొన్ని పదాల్లో ఆది పకారానికి గసడదవాదేశం జఱిగి వకార రూపాలు వాడుకలోకొచ్చిన జాడలు కానవస్తున్నాయి. ఉదాహరణకి-

సమకాలీన తెలంగాణ మాండలికపు టుచ్చారణలో పదాది పకారానికి ఈ తెఱగు గసడదవాదేశం నేటికీ సజీవమే.

ఉదా:- ఆడు పొద్దుగాల్నే గింత దిని పనికి వోతడు.

పదమధ్య ఊనిక మూలాన కొన్నిమార్లు పదాద్యచ్చు సంహితారూపంగా ద్వితీయాక్షరంలో లీనమయ్యేది. ఉదాహరణకి-

కానీ మన కాలపు తెలుగులో పదమధ్య ఊనికతో మాట్లాడే వాడుక ఎక్కడా లేదు. అటువంటప్పుడు మఱి పదాది ఊనిక పుంజుకున్నది ఎప్పటినుంచి ? అనే విచికిత్స తలెత్తక మానదు. నా అభిప్రాయంలో- ఇది మనం సంస్కృత సంపర్కం మూలాన చేసుకున్న అలవాటు. ఎందుకంటే సంస్కృతోచ్చారణకి ఇలాంటి ఊనిక తప్పనిసరి. అప్పటినుంచి మన భాషలో అంతకు ముందులాగా పదాది ధ్వనులు తొలగిపోవడమనే ప్రక్రియ నిలిచిపోయినట్లు కనిపిస్తుంది. దాన్తో పాటు పదద్వితీయాక్షరంగా ఉన్న రేఫ, *[ష్జ/ழ] కారాలు పదాది హల్లుతో సంయుక్తమై, ద్రావిడభాషల్లో ఎక్కడా లేని విధంగా, క్రావడి రూపాలకి నాంది పలికినట్లు తోస్తుంది. ఉదాహరణకి- 

సరవి → స్రావి

పరుప్పు → ప్రప్పు

పఱచు/పఱువు → పర్వు, ప్రబ్బు

తిరుప్పు → త్రిప్పు

మరను → మ్రాను

విరళు → వ్రేలు

కழలు → కదలు/ క్రాలు

కిழுన్ద → క్రింద

పழత → ప్రాత

పొழுదు → ప్రొద్దు మొ||                                                         

(సశేషం)